Sep 28, 2023

Le scaramucias etymologic de Scaramouche




Chronica publicate in Panorama in interlingua, no.1, 2021

Un parola svedese inusual, ma tamen regularmente apparente, es “skärmytsling”. Il es difficile a discerner su etymologia, ma on pensa primarimente del lingua german. Isto es un del linguas le qual ha date svedese le plus grande numero de parolas imprestate. Post un micre investigation, isto se monstra esser ver: le parola es imprestate del germano in le comencio del 17me seculo. In german on dice “schermützel”. Ma le parola ancora es difficile a comprender. Que significa “mützel”? 

 Alora nos debe continuar! Le parola german veni del italian “Scaramuccia”. Isto es le nomine de un figura del commedia dell’arte – theatro comic italian, con un fixate collection de personages, le qual nasceva in le 16te seculo. Le spectaculos esseva in grande parte improvisate. Scaramuccia es coarde e ostentative. A vices ille es astute, a vices insipiente. Lo que es interessante, es que le parola veniva al italiano del germano, ante que illo esseva de novo imprestate al germano con un termination italian. “Skara” es le vetere parola germanic pro “secar”. In italiano le signification cambiava a “combattimento”: “schermire”. Le termination “muccia” es diminuitive. Litteralmente isto deveni “parve combattimento”, e isto es anque le signification de “skärmytsling” in svedese. 

 In Francia le nomine cambiava a “Scaramouche”. Isto es le plus commun forma del nomine, le qual nos incontra in litteratura, cinematographia, theatro e musica. In anglese le parola prendeva le forma “skirmish”, basate al forma francese, quando on refere a un “parve combattimento”, e “Scaramouche” quando on refere al personage. In interlingua isto deveni “scaramucia” (sin le duple c del italiano) e “Scaramouche”. 

 In 1921 le diligente autor italian Rafael Sabatini publicava su romance “Scaramouche”. Illo duo vices deveniva adaptate al cinema e mesmo inspirava le compositor Darius Milhaud a facer un pecia de musica instrumental con le mesme titulo. Como un echo de isto, Freddie Mercury, del gruppo pop “Queen”, in le canto “Bohemian Rhapsody”, canta le parolas enigmatic “Scaramouche, Scaramouche, will you do the fandango?” (“Esque tu facera le fandango?) 

Le romance de Sabatino tracta del advocato Andre-Louis Moreau, e eveni durante le revolution francese. Un cosa inusual es que le protagonista se evolve de un cynico a un idealista. A causa de su labor pro justitia, ille deveni un homine chassate, e se occulta per adherer a un gruppo del commedia dell’arte, ubi ille representa Scaramouche, e discoperi su talento dramatic, faciente successo al scena. 

 Il es interessante a vider como le nomine de un personage deveni un substantivo. O esque le processo es le opposite? A vices il es difficile a saper que es le gallina e que es le ovo. E como viagiava le parola “skara” de Germania a Italia? Esque durante un combattimento? Al minus nos sape que le continuate dispersion del parola, ex Italia ad le resto del mundo, esseva pacific, in le forma de theatro comic, litteratura, films e musica. 

Sep 20, 2023

Le beltate de un lingua

 


Le burla judee



 

Un judeo in New York entrava un restaurante chinese e ordinava blintzes.

-Nos non servi iste platto, diceva le servitor. Ma in vice, conta me un yiddishe burla!

-Ben, ecce un burla, le judeo diceva:


"Un italiano entrava un pub irlandese, e ordinava pizza.

-Nos non servi tales, diceva le barman. Ma in vice, conta me un burla italian!

-Ben, ecce un burla, le italiano diceva:

-Un irlandese entrava un pizzeria e ordinava whisky.

-Nos non servi iste bibita, le servitor diceva. Ma in vice, conta me un burla irlandese!

-Ben, ecce un burla, le irlandese diceva:

-Un italiano entrava un pub irlandese..."


-Stoppa! interrumpeva le servitor chinese, isto non es un yiddishe burla!

-Sape tu, mi amico, que tu nunquam recipe lo que tu ha ordinate?


Mille guttas


 

Mille guttas

se fracassa contra mi corpore

Le preces del sic herba

finalmente es complite



Le clemente color gris del celo

dona alleviation al corpores ardite

Su dense humiditate

cela le orbe radiante



Tu viagia per autobus

trans imbibite paisages

Le vitros del halto

es fracassate



Le autos essaya hastar,

assi como sempre,

e tira in alto fontanas

del inundate autostrata



Le longe sete del humus

al fin es satiate

e mille guttas de pluvia

lava mi visage