Proque es le vocabulario de francese e Interlingua tanto differente?
Isto es le secunde parte de mi investigation, si Interlingua es un lingua romance.
Ante circa cinque annos io comparava le similaritate del vocabulario inter Interlingua e alcun altere linguas. Io discoperiva que francese sembla esser le lingua romance (al minus del linguas fonte) que ha le minime similaritate lexical con Interlingua. Le similaritate semblava esser circa 50%
Alora io decideva investigar isto de novo, con le Lista de Swadesh, que contine 207 parolas commun e universal pro le majoritate del linguas, e que es usate pro producer statistica lexical.
Ecce le resultato. On vide primo Interlingua, postea francese, le pronunciation secundo IPA, e post isto duo rangos que conta le parolas que ha un cognation etymologic e los que ha un similaritate phonetic, assi que illos es mutualmente intelligibile. Le valores es 0 e 1. Le cognation es assatis facile a traciar, ma le intelligibilitate es plus difficile. Io debeva usar mi intuition e essayar oblidar que io comprende multe parolas francese.
(Clicca al imagines pro aggrandir los.)
Nos vide que del 207 parolas 166 es apparentate e circa 93 es mutualmente intelligibile.
In pro centos isto es:
1. Parolas apparentate: 80%
2. Parolas mutualmente intelligibile: 45%
Isto corresponde ben a mi previe estimation de circa 50%
Le causa del discrepantia inter le cognation e le intelligibilitate es le cambios phonetic que ha occurrite trans le seculos, primarimente in francese. Io non va approfundar me in isto. Io solmente illustrara alcun principios.
A. Multe litteras deveniva silente in francese.
Aqua es scribite eau, ma le pronunciation es /o/. Quatro phonemas deveniva un.
B. Certe parolas se separava ante multe annos. Del latin 'ego' Interlingua (e italiano) ha 'io'. In francese le processo esseva ego-eo-jo-je.
C. Altere parolas ha prendite affixos, como 'jour'. Le radice es 'dies', in Interlingua 'die'. Postea nos ha 'diurnus' (=del die) e 'diurnum tempus' (=le tempore del die), e pois 'jor' e 'jorn' in francese antique.
Francese anque ha parolas de origine franconian (germanic) como 'cracher', 'marcher', 'brûler', 'sale' e 'gauche', in iste lista.
Io solmente trovava un parola non-latin in Interlingua in iste lista. Isto es 'petra', que veni del grec. Francese ha le parola 'pierre', con le mesme etymologia.
In certe casos Interlingua e francese ha seligite differente synonymos del latino, per exemplo parve/petit. Francese a vices ha interessante parolas como 'beaucoup' que litteralmente significa "belle colpa".
Nos pote constatar que e Interlingua e francese ha vocabularios firmemente fundate in latino, con alcun exceptiones.
On non pote vider isto in le lista de Swadesh, ma quando on, per exemplo, examina le vocabulario scientific e philosophic, on trova multe parolas grec in ambe linguas.
Assi, quando al vocabulario, Interlingua non es minus romance que francese, ma le parolas ha prendite differente formas o differente parolas ha essite seligite del latino.
Ma si nos compararea Interlingua con italiano in le mesme maniera, como similar serea iste linguas? In mi previe comparation le similaritate lexical esseva 80%. Quanto grande es le similaritate etymologic? Es Interlingua e italiano assi similar, que illos es quasi duo dialectos del mesme lingua?
Io va investigar iste questiones in januario, in le anno proxime...
