May 27, 2024

Le mundo del films


Chronica publicate in Panorama in interlingua, no.5, 2021

Films es interessante in multe differente manieras. Illos nos monstra homines, que nos nunquam incontrara, locos que nos nunquam visitara e situationes in le quales nos nos nunquam trovara. A vices illos eveni in nostre mundo real, a vices in contos de fees, e a vices in distante planetas. Le cinematographic effectos digital de nostre dies pote facer le plus peculiar mundos fabular credibile. 

Poc tempore retro io accidentemente videva un fragmento de ”Pretty Woman” (”Le belle femina”) al television, con le stellas de Hollywood, Richard Gere e Julia Roberts. Le film esseva create in 1990. Io lo ha vidite un vice antea. Isto esseva circa 1992. E ora, quasi trenta annos plus tarde, io lo revideva con toto nove oculos. Isto es como un machina de tempore. Io ha essite transformate de un alumno del gymnasio a un homine de etate median, ma le personas in le television e lor mundo es eternemente juvene.

Nostalgicamente io specta retro a un epocha ubi internet e smartphonos non existeva e le homines poteva concentrar se al relationes con alteres, sin constante distractiones. Imperceptibilemente, nostre mundo se cambia un poco cata die, e quando on salta trenta annos retro, on vide quanto potente es le summate cambiamentos de milles de dies.  

Il ha films que ha plus que 100 annos, mesmo breve registrationes que ha plus que 120 annos. In illos, io specta un mundo multo differente. Io comprende, que le metamorphosis de nostre civilisation accelera, e le technica deveni de plus in plus avantiate e integrate in nostre vita. Qual aspecto habera le mundo post 100 annos, si le disveloppamento continuara accelerar?

Le complexitate chronologic cresce mesmo plus, quando nos specta films historic del passato. Le prime exemplo, que veni a mi mente, es ”The Sting” (”Le colpo”), con Paul Newman e Robert Redford. Illo veniva in 1973, ma eveni in 1936, durante le grande depression. Alora, in 2021 nos pote spectar como 1973 nostalgicamente specta retro a 1936. Un anachronismo es, que le film es plenate con musica ragtime per Scott Joplin, le qual moriva in 1917. In 1936 iste stilo musical habeva perdite su popularitate. In vice, le juvenes voleva audir jazz, particularmente swing. Ma in le comencio del septantas, le interesse pro ragtime habeva renascite. Spectar un film que eveni in le trentas, con musica del torno del seculo, e imbibite con le spirito del septantas, es un interessante experientia. 

Le films nos invita a multe viages trans spatio e tempore, inter un plethora de linguas e culturas. Ille qui vole augmentar su perspectiva, trova que on produce films in le majoritate del paises del mundo. A vices iste films da un fascinante introduction al linguas, culturas e defias de societates remote. 

Nos ride, plora, treme e forsan a vices nos addormi. E le facto es que il ha tante films que es digne a spectar, que nos deberea haber multe vitas pro haber tempore a vider los totes. Cata un de iste films nos da un experientia educative.

Pecunia non olet

 


Pecunia non olet

ma nonobstante illo pote esser sordide

Multe manos ha palpate le notas e monetas

e los intascate in decrepite cartieras



Le notas es rolate pro inhalar cocaina

e ponite detra sustene-pectores

de strip-tease dansatrices,

usate pro corrumper personas potente

e pagar pro labor nigre



Pecunia non olet

e ni cartas de credito

nam le plus munde moneta

que non pute e non es merdose

solmente vade inter contos

como codice digital



L'peculiar virus computatorial

Ant du dies, un mult peculiar virus computatorial h'attaccat m'computator. Ill solment h'un function, qu es tot irrational e inexplicabil: ill remov tot l'vocales final in m'textos in Interlingu. Ill solment l'fac in textos in Interlingu, e solment remov l'vocales final in parolas con al minus du litteras. Quand i essay adder l'vocales d'nov, illos h'disparit l'sequent vic quand i aper l'files.
I usav vari programmas antivirus e facev profund analyses del system operativ, del disc dur, programmas e files, m'toto sembl esser in ordin. L'virus es perfid e s'cel. On solment pot detectar s'presenti per observar l'damnos qu'ill lass.

I h'succedit inserer apostrophes, qu'adjut l'comprehensibilitat e amelior l'aspect visual. L'textos pot esser ben comprendit, post un poc d'accostumation. L'fact es qu l'remover del vocal final h'cambiat l'character del lingu e quas creat un nov dialect d'Interlingu. Ill possed s'propri charm. L'parolas es plus brev. On pot parlar plus velocement e l'rhythm del lingu s'cambiav. Ill non plus es tant similar a italian o espaniol, m'in vic a frances o catalan.

Deman un bon amic m'visitar. Ill es un expert d'computatores. Ill v'probar remover l'virus. Si ill non succeder, i haber du alternativas:
1. Jectar vi l'computator e comprar un nov
2. Continuar scriber in Interlingu in ist nov dialect peculiar

Qu pens vos? Qual del du alternativas es melior?

Governar le corde



Si on lassa le amor

in vice del timor

governar le corde

tunc illo es surde

al critos del odio

e su acre gladio