Dec 14, 2022

Quando tu es hic con me


 Quando tu es hic con me
belle celo es tan clar
e le aves canta suavemente
tote le die

In mi corde brilla sol,
in mi corde brilla sol
e le celo es tan clar
quando tu es hic con me

Nostre amor es immortal
como le stellas eternal
Nostre spiritos se ha trovate 
in union divin

In le celo es un stella
in le celo es un stella
que brilla solmente
super nos, super nos

Dec 13, 2022

Le tettina


Io plora, plora e plora

pro mi molle, amate tettina

"Mamma e papa, da me ora,

illo es in le cocina!"


Io crita, calca e ruita

usque mi facie deveni rubie

ma illes dice: "Tu lo non necessita

mesmo si tu ha rabie"


Io preca, demanda, pete

ma illes succute le testas

Sin mi tettina io non es complete

e io lo besonia pro mi siesta


"Tu es un grande puero, si!"

illes dice tote le die,

ma io non me senti assi

"Da me tettina mie!"


Dunque io non cessara critar

Finalmente illes me lo va dar

Tosto finira lor tenacitate,

in bucca sera mi tettina amate


Amar sin desirar


Amar sin desirar,

isto es lo plus nobile

Dar sin demandar,

pro l'anima es favorabile


Vider que cata die es un dono,

saporar cata color, cata sono,

que plus io poterea besoniar

pro le vita vermente appreciar


Dec 12, 2022

Buddha dormiente


Ille jace a su dextere latere

Nirvana se approxima

Formas attende su dissolution

Lo finite devenira lo infinite

Pensatas e sentimentos

de un integre vita

emanara del capite

verso horizonte e celo


An ille dormi o medita?

An su mente es toto calme

o ancora un poco animate?

Su halitos a pena es audibile

Su corde es quiete


Nocte dispare gradualmente

Somno se muta a vigilantia

Sed que es sonio e que es realitate?

An io sonia ben que eveliate,

eveliante me in le regno de Buddha

quando in sonios?


An ille que se evelia vade

de un sonio a un altere?

An solmente illuminatos

se evelia al realitate?


Ille jace hic e nunc ante me

Io vide su suave surriso 

Nos es in le mesme camera

ben que io sape

que isto es impossibile


An le sonio es un illusion

intra un altere illusion?

Proque le illusion es irreal?

Illo ya existe in qualque forma

An isto es proque illo dispare

plus rapidemente que altere cosas?

Tote formas ya es peribile 

e dunque ultimemente illusori


Io tene inquiete pensatas

in mi claudite manos

Le manos dole, assi io los aperi

e le pensatas ascende

como spiras gris de fumo

Le camera fragra de incenso

Io me pone ante Buddha,

a mi sinistre latere

Io claude mi oculos 

e me connecte con ille


Io vide como Buddha entra un silva

Ille indica con le mano a sequer le

Le silva es obscur e frigide

ma io seque le sono de su passos

Finalmente nos arriva a un laco

Le aqua es toto tranquille 

Io senti calor del superficie

Un calide laco in un frigide silva?


Buddha dice a me:

Io te guidava al centro de tu essentia

Solmente tu pote saper ubi tu es

Entra le aqua pro trovar le responsa


Io entra le aqua

e senti como calor circumfere mi corpore

Io prende un forte halito 

e me submerge in le profunditate

Le fundo del laco luce 


Io aperi le oculos

e vide le lampa de oleo 

in le angulo del camera

Buddha ancora jace ante me,

su oculos sempre claudite


Nirvana se approxima

Somno gradualmente deveni vigilantia

Illusion se muta a realitate

e ibi, alicubi

al frontiera del terra de necuno

io flotta in mi calide laco

e senti como lo perfecte

anque existe in lo imperfecte


Io jace al dorso in le aqua

e specta al celo ancora obscur

Buddha non plus dormi

e io vide como su sagessa

reforma constellationes stellar

e le prime vice vide 

imagines primordial


Nov 29, 2022

Ante que le odio vincera


Ante que le odio vincera,

que tu va experientiar

ver amor


Ante que le celo

se obscurara,

que tu va experientiar

un belle estate


Ante que le igne toto devorara,

que tu potera vader

trans un pristine silva,

audiente le vento folios caressar


Ante que explosiones

toto lacerara,

que tu va experientiar

le splendor del vetere urbes


Ante que le aere

non plus es respirabile,

que tu va experientiar

le fragrantia del rosarios


Prende mi mano,

cammina con me,

sicca te le lacrimas,

nam hic e nunc

toto es ben





Tacer





Forsan tacer es melior 

que dicer triste cosas,


claudente su bucca

assi que illo deveni tanto sic

que le labios coalesce,


celante su dolo

sub vestimentos clar,


camminante tote le die

con un hospite constante 

in su corde:

le nocte


Forsan tacer es melior

que dicer le veritate insuffribile,


fictivemente vivente in le illusion,


ridente como sempre

quando le anima plora,


errante del die al die

sin dicer un parola,


e repulsante le pensatas

con ruito commercial



Nov 19, 2022

1980


 Quando veniva 

le anno 1980

le gente pensava:

"wow, como ha avantiate

le tempore,

in solmente 20 annos

il habera le anno 2000

Tunc viages spatial 

sera un cosa quotidian,

nos habera stationes spatial

e colonias al Luna e Marte"


Ma quando gente

hodie pensa retro

al anno 1980 

illes dice:

"wow, isto esseva 

tante annos retro,

ante internet,

ante telephonos intelligente

e le horologio digital

esseva le plus avantiate

pecia electronic

que on possedeva


Tempore decimal

Chronica publicate in Panorama in interlingua, no.2, 2020

Durante le Revolution Francese, le systema metric esseva lanceate. Illo es basate al systema decimal. Pesos e distantias debeva esser standardisate. Contar usante decenas es plus facile que usante per exemplo dozenas. Assi un metro deveni 100 centimetros e 1000 millimetros. Isto pote esser comparate con le yard, que es dividite in tres pedes, que es dividite in 12 uncias.

Un reforma, que esseva introducite in Francia in 1793, ma le qual nunquam habeva successo e esseva abandonate post alcun annos, es le tempore decimal. 

Quando pesos e distantias esseva convertite al systema metric, on voleva facer lo mesmo con le tempore. Nostre tempore standard, con 12 horas in le nocte e 12 in le die, con cata hora dividite in 60 minutas con 60 secundas, ya es un hereditage del systema numeral sexagesimal del sumeres. 

Le horologio decimal divide le die e nocte in dece horas, con cento minutas in cata hora, con cento secundas in cata minuta.

Un avantage con le tempore decimal es que il es plus facile a contar quante tempore differente cosas tarda. Isto facilita le planification. Il es facile calcular que un excursion que tarda 200 minutas decimal, tarda duo horas decimal, alora duo decimos del die e del nocte.

Tempore decimal poterea facilitar le calculation de salarios, observationes astronomic, competitiones e multe altere cosas. On mesmo facilemente pote vider quante percentos del die ha passate: a quatro horas e septanta minutas, isto face 47 percentos. 

Al altere latere, le systema sexagesimal ha altere avantages. 60 es equalmente divisibile con multe numeros. Isto facilita le calculo mental, proque on evita numeros decimal: le medietate deveni 30, un quarto deveni 15 e un quinto deveni 12. Isto anque conveni con le systema gradual, ubi un circulo ha 360 grados. (6x60=360). Anque illo ha radices sumerian.

Il ha multe causas del successo non occurrente del tempore decimal. Io solmente pote mentionar alcun de illos hic:

-Le idea esseva connecte al Revolution Francese. Ma quando le Prime Republica esseva abolite e Napoleon accedeva al poter, le regime que advocava le cambio temporal dispareva.

-Insimul con le tempore decimal, on voleva introducer un nove calendario, ubi le menses habeva nove nomines, e le septimanas habeva dece dies in vice de septe. On voleva dischristianisar le calendario e assi removeva le dies del sanctos. Isto non deveniva un successo con un populo que ancora in grande parte credeva in le Deo christian.  

-Horologios ancora esseva costose tunc, e cambiar tote le horologios dunque serea un grande costo.

-Le tempore decimal non significa un sufficientemente grande melioration, assi que homines haberea le motivation de cambiar a illo. Le avantages es principalmente mathematic, e non causa ulle notabile differentia in le vita quotidian. 

-On non debe subestimar le fortia del habitude. Dece horas in vice de 24 causa confusion, quando on debe apprender le horologio de novo: subito le numeros prende nove significationes. Al quinte hora il es mediedie, e poner se in lecto jam 9:30 sembla esser troppo tosto. Ma isto probabilemente es necessari, considerante que on solmente ha tres horas de dormir. 

Oct 20, 2022

Raga Darbari

Le viro con le gladio

veni furtivemente

pro prender

su ardorosemente expectate

vengiantia


Sed qual es le voce

que echoa in le palatio

e plena su passages e salas

con melle etheric?


Qual es le canto

que porta delecto

e ad homines, e ad deos,

que funde cordes

e los transforma

a sacre incenso

que ascende in alto,

verso le domo supreme,

illuminate del luce

del luna e del stellas?


Qual es le melodia

que del plus profunde

puteo de dolo

eleva le anima,

lo vesti in habitos de seta

e pone a illo un corona auree,

lo prende verso le firmamento

e lo monstra le splendor

del dece milles regnos cosmic?


Qui crea le musica

que face le mano del assassino hesitar,

perder su gladio

e sparniar le vita del maestro?


Isto es un del novem

joieles del imperator,

le maestro Tansen

qui canta Raga Darbari


Iste musica dona spero,

nam illo es plus potente que le gladio,

plus potente que cannones,

plus potente que grande bombas


Que iste musica sanara

le tormentate,

sanguinante mundo

e lo facera rememorar se

le ancian benediction que flue

del Fundamento Del Existentia





Oct 16, 2022

Si tu vole viagiar per draisine


Si tu vole viagiar per draisine,

evita le tempore vespertin,

adora le insolate vista,

como cata estive bicyclista


Si tu vole viagiar per draisine,

evita le ferrovias alpin

assi que tu al via ascendente

non te exhauri completemente


Si tu vole viagiar per draisine,

prende con te un nectarin',

pan con melle, un extra pedal

e un bottilia de aqua mineral 


Oct 13, 2022

Rimas mensual


Veni januario, 

tu recipe le salario, 


e pois in februario, 

compra un cantario 


Durante Marte 

tu crea belle arte, 


ma le prime de april 

deveni infantil 


Primavera arriva in maio 

e tu ascolta le canto del gaio 


Le estive mense de junio 

es suave como un sonio 


Le calor culmina in julio 

e tu prende le sol al scolio 


Le vacantias in augusto 

es toto in tu gusto 


Tu labor in septembre: 

importar vino umbre 


Durante tote octobre 

tu proba un dieta salubre  


In novembre comencia 

le grande conferentia 


In decembre, le mense final 

tu celebra un bon natal 


Oct 10, 2022

Le septimana del hypochondriaco

Le prime die, lunedi,

ille suffre de rhinalgi'


Ma le die sequente, martedi

ille ha multo sever allergi'


E quando veni mercuridi,

le morbo es hemopathi'


Le problema durante jovedi

es le aggravante leucemi'


Diffuse es venerdi

al causa del myopi'


In sabbato le maladia

es dysorexia


Finalmente in dominica

un ambulantia le prende al clinica



Sep 24, 2022

Le basio eterne

 


Eternemente io vole esser 

in te inamorate


Quando io te basia

io incontra le sempiterne

beatitude del nunc


Io vide tu interne beltate

e me perde in tu molle anima


Sempre nos sera insimul

Nihil nos facera separar


Quando io mira tu oculos

mi corde se transforma a un papilion

que vole volettar via

e seder se in tu capillos fragrante


Quando io te basia

io claude mi oculos

e te vide melior

que quando io te mira


Amor, delecto e joia 

scintilla inter nostre labios


Nostre prime basio

probava a me le existentia del magia

Io me plenmente eveliava

post un vita in lethargia 


Ubi tu esseva tote mi vita?

Sol nos camminava

trans un mundo sombre

e le sorte nos teneva in separation,

usque al die quando nostre vias

finalmente convergeva 


Eternemente io vole esser

in te inamorate

e basiar te sin fin

Io vole sentir tu calor,

caressar tu labios con le mie,

lassar mi lingua incontrar le tue,

tener te in mi bracios

e ascoltar tu respiration


Prende mi mano

que io extende a te

Vade con me ad le poner del sol,

hodie, le ultime die del estate

Lassa me contar re mi sentimentos

Lassa me transformar

amor ad parolas


Ora le sol se approxima al horizonte

Si nos hasta contra illo,

nos pote attinger su luce benevole

e circumferite de radios ardente

perder nos in le eterne basio




Sep 21, 2022

Lamento autumnal


 Autumno al fin veniva
e lento estate moriva 
Natura jam voleva reposar
Verde deveniva rubie e jalne,
aves sequeva calor fugiente
a meridional terras distante

Vento e pluvia pulsava via 
le ultime aere estive
Vesperes se abbreviava
Nocte reprendeva
nostre pais boreal

Autumno anque entrava nostre domo
e furtivemente penetrava tu corde
Tu sentimentos se frigidava
e tu oculos tosto deveniva 
como glacieros groenlandese
Luce amorose e fabulose
deveniva desperate obscuritate 

Ha tu jam oblidate le primavera,
iste primavera ante plure annos
quando tu entrava mi vita
e lo plenava con canto de aves,
fragrantia de justo florante flores,
joia naive del festas vernal,
sublime melodias ornamentate del saz
Pro te iste primavera 
nunquam existeva,
eliminate illo es de tu anima

Ha tu anque oblidate le magic estate
quando nostre amor floresceva?
Nostre basios esseva
como le sol de Bodrum
Nostre spiritos girava
como derviches extatic
e se fundeva insimul
in mystic euphoria

Io te prendeva al plagia
pro conjunctemente 
oceano incontrar
Calor solar e frigor aquatic
balanciava ardente sentimentos
e illuminava nostre mentes

Le mar nos contava
que lo perfecte es lo eterne
Io pensava que illo narrava de nos
ma isto esseva un mer illusion
e sempre illusiones sembla ver
quando illes exerce influentia

Hic io sta e specta
vento e pluvia del frigide nord
Perdite es calor del Levante,
absente, suave cantos del saz,
mute, molle melodias choral
Nunquam plus io sentira
tu cute, tu calor,
io es frigide e treme in despero
Mi anima es moribunde,
illo passa per paludes solitari,
claude su oculos etheric
e suspira al dissolution 





Sed tunc Spero veni,
amico oblidate,
e susurrante dice a me:
"Tu nunquam morira,
ni io lo facera
Post autumno, hiberno,
veni nove primavera
Lo que cubava in torpor,
finalmente renascera
Presso te, cata die
io camminara
Jammais io te lassara,
tu mano io tenera, 
e tote le via te ducera
al nove primavera,
e tunc tu va trovar
un inexpectate, nove amor,
vel ver, vel illusori,
isto io non pote predicer,
ma comocunque cosas sera
isto io certo sape:
Non ancora on ha scribite
le final capitulo de tu vita"

Sep 14, 2022

Nubes obscur

Le vento sibila, ulula

In tentas gente se cela

Nubes obscur es proxime


Sep 12, 2022

Le sono mordente


Chronica publicate in Panorama in interlingua, no.1, 2020. Photographia per Marcus Scriptor

In nostre dies quasi cata persona ha un smartphone, un telephono intelligente, in su tasca o sacco de mano. Multe personas deveni dependente de iste apparato meraviliose proque illo, in un instante, pote dar nos tote le informationes del internet, facilitar contactos con amicos in tote le mundo, offerer multissime jocos, le possibilitate de prender belle photos, e multe altere cosas.

Multes sape que “smart” significa intelligente in anglese. Ma il anque ha un altere, plus archaic, signification de iste parola: dolor. Iste vetere parola germanic es cognate con le german “Schmerz” e le scandinave “smerte”. Le dictionario del lingua svedese del Academia Svedese scribe que le parola probabilemente es cognate con le parola latin “mordere” (in Interlingua: “morder”) e anque con le grec “σμερδνός” (smerdnós) con le signification “horribile”.

Phone veni del parola grec “φωνή” (phōnē). Un fascinante detalio es le similaritate del radice “-phono”, como in telephono, con le parola “sono”, particularmente considerante que le parolas ha le mesme signification. Ma il non es certe que le parolas ha le mesme radice. Secundo Wiktionary le parola grec veni del verbo “φημί” (phēmí) que significa “parlar”, cognate con le latin “for”, que in le forma declinate “fans” existe in le parola “infante”, litteralmente “non parlante”.Sono veni del reconstruite radice indo-europee “*swenh₂-” con le signification “sonar”. Quando on parla, on sona. Le parolas pote esser cognate, ma forsan il es difficile probar isto.

Ma retornante a “smart”: como le horribile, mordente dolor deveniva intelligentia? Forsan personas que senti dolor disveloppa extraordinari intelligentia, pro poter trovar solutiones a lor stato disagradabile? A vices parolas face viages illogic al autostrata del historia del etymologia.

Le microundas del smartphone, le “dolorose sono”, alora morde le cerebro e lo caleface. Le schermo inunda le cerebro con information. Cata momento libere debe esser plenate con contactos social, intertenimento o notitias. A un latere isto pote esser stressante, forsan horribile, ma forsan il ha un effecto positive, que nos face plus intelligente, accelerante nostre pensar e capacitate cognitive. Il es difficile a saper lo nunc, solmente le tempore nos monstrara le effectos de longe termino.

Sovente, quando veni nove technologia, gente primo non vole usar lo. Illes pensa que illes non lo besonia. Postea, illes deveni fascinate e capturate de illo e lo usa troppo. Le tertie stadio es quando veni balancia: le technologia deveni assimilate in le vita quotidian e un parte natural de illo. Le quarte stadio es quando le technologia deveni obsolete. 

Le disveloppamento technologic vade verso de plus in plus grande integration con le vestimentos o mesmo con le corpore human. Alora, vinti o trenta annos de nunc iste apparato “mordente sono” sera obsolete e cata un in vice habera “smarte briller” (“berillos intelligente” in danese) o “smart heads”: computatores implantate in nostre cerebros. In Interlingua nos potera appellar isto simplemente: “capite dolente”.  

Aug 29, 2022

Incontro o conferentia?

 

Löftadalens folkhögskola - loco popular del Incontros Nordic de Interlingua. 


Qual es le differentia 

inter incontro e conferentia? 


Le incontros es in annos par 

e le conferentias - in impar 

Le incontros es nordic, local 

ma le conferentias - international  


Ultra isto non es un grande differentia 

inter un incontro e un conferentia 


In ambe casos il ha discursos, 

plus o minus avantiate cursos, 

excitante excursiones, 

interessante discussiones, 

presentationes de nove dictionarios, 

belle harmonias del illustre cantario


Rapido passa dies placente 

Le Interlinguistas es multo contente 

Al fin veni le ultime die 

Adeo io dice al amicos mie 


E quando le ultime caffe  

ha essite bibite, 

le incontro o conferentia 

vermente es finite 


Aug 22, 2022

Le rivo de lacrimas

Mi lacrimas cade

in un rivo forestal


A ubi flue le rivo?

Al village,

a un obscur, frigide puteo?

Al laco acidificate,

ubi pisces non plus vive?

Al cemeterio,

pro aquar le mortos?


Mi lacrimas cade

in un parve rivo

Io non los pote arrestar,

illos veni in abundantia


Io me jace in le herba

e attende le consolator:

le somno,

mi amico que me prende via,

prende via de mi dolor


Io sonia

del rivo de lacrimas,

que flue in basso

al longe del monte,

et es battite de petras acute,

grattate per arbustos spinate,

jectate in basso per cascadas,

flagellate per ventos,

per le sol quasi vaporisate,

pro al fin effluer al mar,

dissolver se in su frigor pacific,

e durante le resto del infinitate

del undas molle esser cunate



Aug 20, 2022

Le mar de solitude


Si on solmente da amor

e nunquam lo recipe in retorno,

an on ancora debe continuar dar amor

usque que illo se exhauri,

e le corde se extingue,

o debe on clauder se como un concha

e vogar via al fundos

del mar de solitude?


Aug 18, 2022

Le cadita


Io senti lucto pro nostre infantes

que va inherer

un mundo deteriorate


Mal nos pilotava le nave,

colpava plure scolios,

le nave prende aqua,

forsan illo naufragara

Ora qui prendera le timon?


Longemente nos tormentava matre natura

e ora illa es preste a vengiar se

super nostre infantes

A ubi illes escappara?

Ubi illes trovara protection?


Nostre traino derailava

e craccante cade del monte

al valle del lacrimas

Le catastrophe non plus

pote esser evitate


In le fundo io vide

un terra ardente e sic,

tormentate de conflagrationes

e apud isto un mar irate

que vole devorar le mundo

pro celar suffrimento e morte

ante oculos celeste


Ma nulle deo existe

que pote pardonar nos

Nulle deo existe

que pote salvar nos

Abandonate nos sta

e specta le cadita imminente

o mira in schermos

pro escappar un cognition

troppo pungente


Io senti lucto pro nostre infantes

que va inherer

un mundo deteriorate